پشه ها جزء جدایی ناپذیر زندگی انسان ها هستن که باعث میشن زندگی به کام انسان مخصوصن در هنگام شب و موقع خواب تلخ بشه . این موجوات ریز با جثه کوچکشون قادرن تا حتا جاندارن بزرگ رو به ستوه بیارن از انسان گرفته تا حیوانات بزرگ چهارپا طوریکه این حیوانات برای رهایی از دست نیش پشه ها به آبتنی و غلطیدن در گل و لای روی میارن و انسان هم به دهها روش و مواد شیمیایی و سموم و ... از شر اونها خلاص میشه . در طی سالها مطالعه روی پشه ها حقایقی در مورد اونها کشف شده که باعث میشه بتونیم از دست پشه ها بیشتر در امان باشیم و کمتر آزار ببینیم :
از قدیم , یکی از روش های دور موندن از پشه ها استفاده از پشه بند بود . روشی که به شکل خیلی جالبی موثر هست ولی متاسفانه امکان نصب اون در هر جایی نیست . پس بعنوان اولین روش , پشه بند رو در فهرست خودتون قرار بدین که یک روش سالم و غیر تخریبی و غیر شیمیایی هست .
روش دوم آشنا شدن با محل زندگی و تولید مثل پشه هاست . حضور پشه همیشه با آب همراهه . هر جایی که آب هست یعنی آب ساکن و راکد , پشه هم هست . این آب دلیل نمیشه رودخانه باشه یا برکه باشه یا دریاچه باشه و ... حتا یه چاله کوچک آب , آب باقی مونده از باران در یک ظرف حلبی زنگ زده , آب باقی مونده از آبیاری گیاهان در ته گلدان و ... میتونه باعث جذب و تخمگذاری پیشه ها بشه . برای باور این مطلب کافیه یک لیوان نصفه آب رو در بالکن منزل یا در کنار باغچه بذارین و 4- 5 روز بعد به سراغش برین و لاروهای پشه رو که در این آب شنا میکنن ببینین ! پس یکی از اصلی ترین راههای مبارزه با پشه ها , خشک کردن آب های راکد در اطراف محل زندگی هست . هر جایی که امکان جمع شدن آب هست باید صاف و خشک بشه و این یکی از موثرترین راههای برای کنترل پشه هاست !
فاضلاب شهری عامل مهم دیگه ای برای زیاد شدن و تجمع پشه هاست . مخصوصن که در شهرهایی مثل تهران که هنوز از سیستم قدیمی فاضلاب یعنی چاه بجای سیستم های پیشرفته مثل اگو استفاده میشه کنترل پشه ها کار ساده ای نیست ! در منازل راهها و چاهک های فاضلاب محل اصلی تجمع پیشه ها هستن . برای اینکه جلوی نفوذ پشه ها و تجمع اونها رو در این نقاط بگیریم راه ساده ای وجود داره و اون استفاده از نفت هست . کافیه در هفته یکبار مقدار نصف استکان نفت داخل چاههای فاضلاب منزلتون بریزین تا پشه ها نتونن در راه آب تخمگذاری و یا استراحت کنن . پشه ها نیاز شدیدی به آب دارن و مخصوصن بعد از مکیدن خون , به سراغ نوشیدن آب میرن و در محل های مرطوب جمع میشن ! نفت چون در روی آب معلق میشه و روی آب رو میپوشونه , جلوی استفاده پشه از آب رو میگیره . بعضی ها برای محکم کاری از مخلوط نفت و نفتالین هم استفاده میکنن و اول نفت رو میریزن و بعد یک حبه نفتالین درون چاهک می اندازن . تا مدتها این ترکیب شر پشه رو از شما دور میکنه !
اگه در مکان های باز زندگی میکنن که به آبگیر و یا استخر نزدیک هست , میتونین از روش های بیولوژیک استفاده کنین . یکی از این روشها استفاده از نوعی ماهی کوچک و جالب هست که به اسم ماهی گامبوزیا Gambusia Fish معروفه . این ماهی که به اندازه دو بند انگشت طول داره و به رنگ طوسی بدرنگ هست , دشمن شماره یک لاروهای پشه هاست و از این ماهی در تمام دنیا برای مبارزه با پشه آنوفل که ناقل بیماری مالاریا ست Malaria , استفاده میکنن . کافیه چند جفت از این ماهی رو در استخر منزل و یا آبگیرهای اطراف رها کنین تا در طول یکماه به تدریج پشه های اطراف کنترل و نابود بشن ! این ماهی ها از روش زنده زایی به سرعت باور نکردی تولید مثل میکنن و نسل تمام پشه ها رو در هر آبگیری که قرار بگیرن منقرض میکنن . گونه زینتی این ماهی به ماهی گوپی یا Guppy معروف هست !
همچنین یکی از راههای دیگه بیولوژیک برای مبارزه با لارو پشه ها استفاده از نوعی باکتری هست به نام Thuringiensis که به B.T. معروف هست . با ریختن این باکتری در آبگیرها تمام لاروهای پشه ها نابود میشن ! موثرترین زمان استفاده از این باکتری وقتی هست که پشه ها در حالت لاروی هستن و این باکتری روی پشه های بالغ اثری نمیذاره !
استفاده از توری آلومینومی هم راه حل بسیار مناسبی برای جلوگیری از ورود پشه ها به داخل ساختمان هست . هر چندد باید در نصب این توری ها خیلی دقت بشه که هیچ روزنه ای نداشته باشن چون پشه ها از کوچکترین سوراخی میتونن عبور کنن و داخل بشن !
تا اینجا روش های بازدارنده و مقابله ساده با پشه ها رو یاد گرفتیم ولی برای اینکه بتونیم بهتر با پشه مبارزه کنیم نیاز هست تا عادت ها و رفتارهای پشه ها رو بشناسیم تا مبارزه ما مفیدتر باشه :
- عادت های رفتاری پشه ها :
کودکان ، افرادی که از کمبود ویتامین مخصوصن ویتامین های گروه B رنج می برن ، افراد بیمار و مسافرانی که بومی یک منطقه محسوب نمی شن و در واقع مسافر هستن و افرادی که زیاد شیرینی میخورن بیشتر در معرض نیش زدگی پشه ها قرار میگیرن . نیش پشه در بدن بعضی افراد ایجاد آلرژی هم میکنه و به همین دلیل این افراد در معرض خطر بیشتری هستن . زمان فعالیت پشه ها از غروب خورشید تا سپیده صبح هست ولی اگه پشه ای گرسنه باشه , در روز هم به شماحمله میکنه . پشه های نر دهانی کوچک دارن و از گیاهان تغذیه می کنن و خونخوار نیستن اما پشه های ماده دهانی بزرگتر دارن و فقط از خون تغذیه می کنن پس تمام پشه هایی که شما رو نیش میزنن ماده هستن . پشه های ماده برای اینکه طعمه از حضورشون با خبر نشه قبل از نیش زدن ، محل گزش رو با بزاق خودشون بی حس میکنن و سپس نیش رو وارد پوست کرده و اقدام به مکیدن خون میکنن به همین دلیل در موقع گزش دردی احساس نمیشه و خارش پوست در فاصله زمانی 20 دقیقه بعد از گزش اتفاق می افته .
پشه ها برای شناسایی طعمه خودشون از سه ابزار استفاده میکنن :
یکی بینایی ، هر چیزی که حرکت کنه سریع شناسایی میشه و پشه به سمتش هجوم میره , یکی بویایی ، بطوریکه تا چهل متری در تیررس حس بویایی پشه قرار داره مخصوصن بوی اسید لاکتیک و دی اکسید کربن که از بدن انسان و موجودات زنده منتشر برای پشه بسیار جذاب هست و باعث جذب بیشتر پشه ها میشه و ابزار آخر روش حرارتی هست ، این روش شبیه به راداره و پشه میتونه امواج مادون قرمز رو تشخیص بده و هر چیزی که حرارت تولید میکنه شناسایی میشه مثل بدن موجودات زنده . پس با داشتن این سه ابزار فرار کردن از دست یک پشه گرسنه ساده نیست !
راههای زیادی هست که بشه از گزش پشه مصون موند :
برای این کار باید سیستم ردیابی پشه ها رو با ابزارها یا مواد خاصی مختل کرد . قبایل بدوی از آتش زدن پهن خشک شده گاوها در هنگام غروب دود درست میکردن و باعث دفع پشه ها میشدن , یا بعضی هم با آتش زدن روغن و سپس خفه کردن ناگهانی آتش باعث دود غلیظ میشدن و پشه ها رو دور میکردن . بعضی هم در تمام مدت شب از آتش در اطراف محل زندگی استفاده میکردن . امروزه هم این روش ها موثر هستن ولی نه برای منازل بلکه برای سفر به کوه و کمپ زدن و فضای آزاد ... ! با مراجعه به محل های فروش لوازم کوهنوردی و طبیعت گردی مثل خیابان فردوسی و یا خیابان منیریه , انواع و اقسام این وسایل رو که بصورت مدرن دود تولید میکنن میتونین بخرین . مثل فانوس های ساخت شرکت آمریکایی کُلمن که کارآیی خیلی بالایی دارن !
در صورت دسترسی نداشتن به لوازم و ابزارهای دور نگهداشتن پشه ها , از لباسهای زخیم برای پوشاندن دست و پا استفاده کنین . مثل جوراب و لباسهای آستین بلند و شلوارهای زخیم . بعضی از انواع پشه ها حتا از روی لباس های نازک هم قادر به نیش زدن بدن هستن . قسمت هایی که بیشتر در معرض گزش هستن , اندام هایی هستن که شریان های حیاتی بدن بیشتر در اونها قرار دارن و خون بیشتری در اون قسمت ها جریان داره , که باید پوشانده بشن . یکی از نقاطی که خیلی مورد توجه پشه قرار میگیره گوش ها هستن چون تجمع مویرگ ها در گوش از همه نقاط دیگه بدن بیشتر هست به همین دلیله که اگه دیر به خواب میرین , صدای وز وز پشه رو توی گوشتون میتونین بشنوین قبل از گزیده شدن و حضور پشخ به این شکل آشکار میشه ! قسمت های داخلی ساعد دست هم که رگ های زیادی در اون قرار داره محل مورد علاقه دیگه پشه هاست . ناحیه گردن هم همینطور پس این نواحی باید به دقت مراقبت بشن .
پشه ها جذب روشنی و نور میشن در شب ها . و جالبه بدونین که حتا استفاده از لباسهای روشن هم باعث میشه شما بیشتر نیش بخورن . لباس های تیره کمک زیادی در فریب پشه هاست و دیرتر به سراغ شما میان ! لباسهای روشن مخصوصن لباسهای سفید بیشتر پشه ها رو به شما جلب میکنه !
راه حلی که چندان توصیه نمیشه ولی در مواقع ضروری مجبوریم بهش رو بیاریم , اسپری کردن حشره کش ها روی لباس هست که در موارد نادر که در معرض هجوم ناگهانی پشه ها قرار دارین میتونه موثر باشه !!! بجز اون از اسپری هایی که ماده DEET در اونها بکار رفته و امروزه در همه جا بفروش میرسه میشه استفاده کرد و در دفع پشه ها بسیار بسیار موثر هستن و بین 10 تا 6 ساعت شما رو از گزش پشه مصون نگه میدارن . اما هرگز نباید دیت رو روی پوست بدن اسپری کردن چون از طریق پوست جذب میشه و سمی هست و اثر بدی روی مغز و اعصاب میذاره ! بوی دیت باعث گمراه کردن پشه در فاصله نزدیک می شه و قادر به تشخیص کربن خروجی از بدن نمیشه . مصرف اون هم به مقدار بسیار کم هست چون حتا مقدار کم دیت هم قادر به فراری دادن پشه هاست و مصرف بیشتر تاثیر بیشتری نداره ! دیت در زمان جنگ جهانی دوم توسط آمریکایی ها کشف و در جنگ های مختلف توسط این کشور مخصوصن در جنگ ویتنام استفاده شد . ابتدا تصور میشد که دیت تنها سیستم بویایی حشرات گزنده رو مختل میکنه ولی با آزمایشات بعدی مشخص شد که مقدار زیاد دیت میتونه حشرات رو نابود کنه و از اون زمان بعنوان پایه ساخت بیشتر حشره کش ها بکار گرفته شد ! این ماده در ساخت ویپ Vape هم بکار میره !
از خوردن موز و یا مقدار زیادی شیرینی در شب هنگام خودداری کنید تا مورد یورش پشه ها قرار نگیرین . اینکه از قدیم میگن پشه ها سراغ آدمهای گوشت تلخ نمیرن حقیقت داره ! پشه ها سراغ افرادی میرن که شیرینی بیشتری در خون اونها هست . در واقع پشه ها جذب Lactic Acid اسید لاکتیکی میشن که از بدن افرادی که شیرینی زیادی مصرف میکنن , منتشر میشه . اسید لاکتیک از تخمیر گلوکز یا قند در بدن ایجاد میشه و همین پشه ها رو بیشتر به شما جذب میکنه . همینطور خوردن موز قبل از خواب در تعداد نیش خوردن های شما موثره . جذب روغن موز در خون باعث نیشزدگی بیشتر شما نسبت به افراد دیگه میشه .
عامل بعدی خوش بو بودن بدن شماست . تمیز و خوش بو بودن و استفاده از لوسیون ، عطر ، ادکلن ، شامپوها و صابون های معطر باعث جذب بیشتر پشه ها به شما میشه. پس اگه در جاهایی زندگی میکنین که پشه زیاد هست , در موقع خواب از مواد معطر استفاده نکنین !
یک راه دیگه این هست که مقداری الکل سفید روی پوست بدن در نواحی ای که بیشتر در معرض نیش پشه هستن بمالین . که البته این روش به مدت طولانی توصیه نمیشه چون الکل پوست رو خشک میکنه ! ولی بطور موقت موثره . همینطور جالبه بدونید که نوشیدن مشروبات الکلی هم باعث دور کردن پشه ها و جلوگیری از گزیده شدن توسط اونها میشه !
استفاده از لباسهایی که با الیاف Permethrin بافته شدن هم کمک بسیار بزرگی برای دفع پشه ها میکنن . البته این الیاف برای بعضی حیوانات خانگی مهلک هستن مثل گربه ها !
یکی از جذب کننده های مهم پشه نور سفید هست . در مناطقی که پشه زیاد هست مثل شمال کشور , بهتره که منازل و یا چراغ های بیرونی ساختمان ها رو با چراغ های زرد روشن کنن و از چراغ هایی با نور سفید مثل مهتابی استفاده نکنن . البته یکی از روش های خوبی که با کمک نور برای دور نگهداشتن پشه ها و سایر حشرات شب پره بکار میره در این مناطق این هست که به محض تاریک شدن هوا لامپی رو در نقطه ای چند متر دورتر از ساختمان روشن میکنن و این لامپ تمام پشه ها و حشرات اطراف رو به دور خودش جذب میکنه . این روش هم میتونه هجوم بیش از اندازه پشه ها به داخل ساختمان ها رو کم کنه و بسیار هم موثره !
پشه ها جزو حشرات ظریف به شمار میان و بالهای ضعیفی دارن و به همین خاطر تنها میتونن در هوای ساکن پرواز کنن ولی زمان هایی که جریان باد وجود داره و یا هوا طوفانی هست , هیچ پشه ای دیده نمیشه . حتا وجود یک نسیم ملایم هم باعث میشه پشه ها در اطراف به حرکت در نیان . پس یکی دیگه از روشهای بسیار موفق در دفع پشه خارج کردن هوای محیط از حالت سکون هست . این کار به سادگی با یک پنکه انجام میشه .
همونطور که قبلن هم توضیح داده شد , تنها پشه های ماده خونخوار هستن و پشه های نر از خون تغذیه نمیکنن . پشه ها یکبار در سال جفتگیری میکنن و سپس در تمام طول سال پشه های ماده با شنیدن صدای پشه های نر , فرار رو بر قرار ترجیح میدن و از پشه های نر دوری میکنن . دانشمندان وسایلی رو ساختن که تولید صدای پشه نر میکنه . این وسیله ها صدایی رو بصورت اولتراسونیک Ultrasonic منتشر میکنن که تنها برای پشه های ماده قابل درک هست و گوش انسان قابلیت شنوایی اون رو نداره . با این وسیله ها میشه پشه ها رو کامل از محیط دور کرد .
وسیله قدیمی ای هم که در تمام منازل پیدا میشه و کاملن هم موثر هست استفاده از قرص های حشره کش ویپ Vape هست . که میتونه تمام پشه ها رو از اطراف شما دور کنه و حتا پشه هایی که در اتاقی که ویپ روشن هست محبوس شدن , نابود کنه . یک راه ابتکاری این هست که اگز دستگاه ویپ در اختیار ندارین با سوزاندن قرص ویپ باعث دور شدن و نابودی پشه ها بشین که البته تنها در مواقع اضطراری بهتره انجام بشه !
استفاده از کرم ها و لوسیون های ضد پشه هم بسیار موثره در دفع کردن چشه ها . این کرم ها بصورت ماتیک و استیک ساخته میشن و میشه اونها رو در قسمت هایی از بدن که لخت هستن مالید . در ایران دو نوع لوسیون به نام های After Bite و Before Bite ساخته شده که از انواع خارجی بسیار موثرتر هستن . یکی از اونها برای زمانی هست که گزیده نشدین و در واقع مانع از گزیده شدن شما میشه و دومی برای موقعی هست که گزیده شدین و خارش و سوزش ناشی از گزیده شدن رو از بین میبره . البته این لوسیون ها تنها برای پشه نیستن و حتا نیش زنبور و عنکبوت ها و هزارپاها و ... رو هم تسکین میشدن و مانع از گزش اونها میشن ! این دو لوسیون رو از تمام داروخانه ها میتونین تهیه کنین که به قیمت 1500 تا 2000 تومان به فروش میرسن و ساخت شرکت داروسازی پیلتن قم هستن . یکی به رنگ آبی و یکی به رنگ سبز و بهتره اگه به شمال ایران میرین یا مرتب طبیعت گردی میکنین حتمن این دو لوسیون رو همراه داشته باشین !
در هنگام خواب در صورتیکه در محلی باشین که دمای هوا زیاد هست و گرمتون هست و تن شما هم عرق کرده , مطمئن باشین زودتر پشه ها جذب شما میشن . دما و خیسی بدن دو عامل تحریک پشه به شمار میان . در این مواقع روشن کردن کولر و خنک نگهداشتن دمای هوا که طبیعتن روی دمای بدن شما هم تاثیر مستقیم میذاره باعث دور نگه داشتن پشه ها از شما میشه و در ضمن هوای سرد باعث اختلال در پرواز و حرکت پشه ها میشه . پشه ها به هوای سرد به شدت حساس هستن و در صورت خنک شدن محیط بی حرکت میشن !
یک لوسیون بسیار موثر برای دفع پشه ها و محافظت بدن از نیش پشه ها استفاده از روغن اوکالیپتوس و آب لیمو هست . یک شیشه کوچک اوکالیپتوس که برای بخور استفاده میشه . مقدار 5 قطره از روغن اوکالیپتوس به همراه یک استکان آب و دو قطره آب لیمو رو با هم مخلوط کنین و سپس توی افشانه ریخته روی به بدن خودتون اسپری کنید . البته قسمت های لخت بدن . مطمئن باشین تا صبح هیچ پشه ای به سراغ شما نمیاد ! البته صبح باید حتمن دوش بگیرین تا بوی اوکالیپتوس از بدنتون بره ! همینطور میتونین از اسانس ها و روغن های مختلف هم برای استفاده از لوسیون ضد پشه استفاده کنید این اسانس ها شامل :
اوکالیپتوس , نعنا , رزماری , دارچین , سرو , کرچک , شمعدانی عطری , میخک و ...
در ضمن برای موثر تر بودن این لوسیون ها بهتره یک قاشق غذاخوری الکل سفید هم به اونها اضافه بشه . بسته به سلیقه خودتون میتونین یکی از این اسانس ها رو در تهیه لوسیون بکار ببرین که البته دقت داشته باشین که بعضی از این روغن ها و اسانس ها برای بعضی افراد ایجاد حساسیت و آلرژی میکنن .
در موقع سفر به طبیعت استفاده از ویتامین B1 یا تیامین به مدت یک هفته می تونه نیش زدگی شما رو تا حد زیادی کم کنه . ویتامین B1 بوی خاصی داره که وقتی مصرف میشه در ادرار و یا عرق فرد هم کمی از بوی اون استشمام میشه . پشه ها از بوی این ویتامین بدشون میاد و زمانیکه بدن دی اکسید کربن دفع میکنه , این بو هم همراهش دفع میشه و باعث دفع پشه میشه .
و اما یکی از بهترین و طبیعی ترین راههای دفع پشه , استفاده از عود هست . عود سنبل هندی یا سیترونلا Citronella که در دفع پشه بسیار بسیار موثره . روشن کردن یک عود در اتاق باعث فرار تمام پشه ها میشه و پشه ها از بوی عطر سنبل هندی به شدت متنفر هستن ! البته باید بگم که بوی این عود شاید برای هر کسی خوشایند نباشه ولی در هندوستان و بسیاری از کشورهای آسیایی این عود طرفداران بسیار زیادی داره و در تمام منازل استفاده میشه !
کاشت گیاهان زیر هم میتونن باعث فراری دادن پشه ها از محل زندگی شما بشن . این گیاهان شامل :
گیاه گربه یا سنبل الطیب که با اسامی لاتین Nepeta Cataria یا Catmint یا Catnip یا Catsword نامیده میشه , به همراه رزماری و گل جعفری یا Marigold تولید بوی نامطبوعی میکنن که همه پشه ها رو فراری میدن . با کاشت این سه گیاه در دور محوطه منزل خودتون عملن پشه ها رو دور نگه میدارید و یک باغچه زیبا هم درست کردین چون این سه گیاه بسیار زیبا هستن !
**درمان گزش پشه :
و اما زمانیکه به هر تقدیر گزیده شدین چه کارهایی باید انجام بدین ؟ مسلمه که پشه ها مثل پشه های تهران بی بخار نیستن و پشه های کویری و یا شمال کشور , نیش های بسیار دردناکی دارن و اغلب ایجاد جوش های قرمز رنگ و خارش و سوزش شدید میکنن . در این مواقع جدن از خاراندن مکان گزش خودداری کنین . محل گزش رو با آب خنک و صابون بشورین و یا در صورت در اختیار داشتن الکل , محل گزش رو با الکل ضد عفونی کنید . اگر به داروخانه دسترسی دارین , لوسیونی به اسم کالامین Calamine خریداری کنید که ضد تحریکات پوستی و خارش هست و به شکل معجزه آسایی خارش رو برطرف میکنه. این لوسیون درمان کننده نیست و تنها ضد خارش هست و اونقدر قوی هست که حتا در کم کردن تحریکات آبله مرغان هم بکار میره . یا در صورت در دسترس نبودن این لوسیون میتونین از اسپری تافت Taft Hair Styling که برای حالت دادن به مو استفاده میشه استفاده کنین . این اسپری تا حد زیادی جلوی خارش پوست ناشی از گزش رو میگیره ! افرادی که به نیش پشه آلرژی دارن ممکنه بعد از گزیده شدن با پشه دچار علامی مثل : حساسیت آنی به نور , تورم بسیار زیاد محل گزش , ضعف عضلانی , سفت شدن گردن , عدم هوشیاری و گیجی و سردرد شدید بشن . در صورت وجود این علائم حتمن به درمانگاه یا بیمارستان و پزشک باید مراجعه کنید .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر