شنبه، خرداد ۱۹، ۱۳۸۶

اصول کاشت سبزی خوردن

این مطلب بیشتر مناسب ایرانیان ساکن خارج از کشور هست و محدودیتی برای کاشت چه در بیرون خونه و چه در داخل خانه روی بالکن , وجود نداره . کسانیکه در خارج از کشور هستن میتونن با این روش ها در ماههای گرم سال سبزی خوردن بکارن و طعم سبزی خوردن رو بچشن و یادی از ایران کنن و جالب اینه که این سبزیجات در خارج از ایران مخصوصن در اروپای شمالی و آمریکا خیلی بهتر عمل میاد تا ایران و دلیل اون رطوبت ملایم هوا و معتدل بودن هوا در تابستان ها و خاک خوب و غنی اونجاست . خیلی از ایرانیان ساکن خارج از کشور هستن که در باغچه هاشون مصرف سبزی یکسالشون رو میکارن و بی نیاز از ارسال قرمه سبزی و سبزیجات خشک و ... هستن . حتا در کشورهای سرد سیری مثل سوئد خیلی از ایرانی ها به سادگی تره و شنبلیله و گشنیز میکارن و محصول خیلی پر باری هم برداشت میکنن به دلیل معتدل بودن هوا و غنی بودن خاک :

- مرحله اول آماده کردن بذر هست . بذر سبزی خوردن رو میتونین از تمام فروشگاههای فروش لوازم باغبانی در ایران تهیه کنید و اگر در خارج از کشور زندگی میکنین , اقوامتون میتونن بذرها رو با پست براتون ارسال کنن . کاشت بذرها در هر جایی امکان پذیره . باغچه , گوشه ای از باغ , جعبه‌های چوبي ، سطل هاي پلاستيكی ، گلدانهای بزرگ و كوچک پلاستیکی ، انواع ظروف مايع ظرفشويي و بطريهاي پلاستیکی نوشابه و ظرف بستنی و خلاصه هر چیزی که عمق و ظرفیت مناسب داشته باشه ... که البته متداول ترین شیوه کاشت اونها اگر در بالکن باشه , در گلدانهای مستطیل شکل پلاستیکی هست که توی هر گلدان میتونین یک نوع سبزی به عمل بیارین . هم فضای کمتری رو اشغال میکنه و هم عمل آوردن سبزی در اونها ساده تر هست .

- آماده کردن زمین و خاک دومین کاری هست که باید انجام بدین . اگر در زمین مثل باغ یا باغچه اقدام به کشت میخواهین بکنین زمین رو ابتدا با استفاده از کلنگ و بیل باید خوب شخم بزنین و بکنین و خاک ها رو زیر و رو کنین و سپس با استفاده از شن کش سطح خاک رو هموار و یک دست و نرم کنین . در صورت در اختیار داشتن کود دامی پوسیده , بعد از شخم زدن زمین , اقدام به پاشیدن کود کرده و سپس با شن کش کود و خاک رو با هم مخلوط و هموار کنید . سپس اقدام به آبیاری کنید و بذارین تا زمین خوب خیس بخوره .  اما در صورت کشت در گلدان , بهتره خاک مورد نیاز رو از محل های فروش گل و گیاه تهیه کنید . کیسه های خاک که به نام عمومی کمپوست به فروش میرسن بهترین خاک برای منظور شما هستن . متناسب با حجم گلدان های خودتون خاک خریداری کنید .

- نکته مهم در کاشت سبزی خوردن ، عمق گلدان و آبياري به موقع و تنظيم برنامه كوددهي و نور مناسب هست  . حداقل عمق گلدان براي سبزیجاتی که ریشه غده ای ندارن , 10 تا 15 سانتیمتر هست . ولی برای سبزیجاتی که ریشه غده ای دارن , باید این عمق کمی بیشتر باشه . مثل تربچه و پیازچه و یا کلم و کرفس و كاهو و لوبیا و گوجه فرنگی ! پس این نکته رو هم در نظر بگیرین در هنگام تهیه گلدان .

- بذر سبزیجات رو اگر که بخواهین نتیجه بهتری بگیرین باید ابتدا در خزانه کشت کنین . روش کشت در خزانه به این صورت هست که ما بذرها رو ابتدا در گلدانهای بسیار کوچک میکاریم و زمانیکه جوانه زدن و جوانه ها دارای سه تا چهار برگ شدن , اونها رو با احتیاط از گلدان در آورده طوریکه ریشه ها آسیب نبینن و در گلدان یا زمین اصلی میکاریم . با این کار هم از هدر رفتن بذر جلوگیری میشه و هم میتونیم با نظم و ترتیب نشاها رو بکاریم و هم فاصله رعایت میشه و گیاهان ما تو در تو در نمیان که بعدن مجبور به وجین کردن اونها بشیم ! بهترین و ساده ترین وسیله برای اینکار استفاده از شونه های مقوایی تخم مرغ هست . ابتدا سطح شونه تخم مرغ رو با افشانه مرطوب میکنیم و سپس داخل هر شانه مقداری خاک میریزیم که تقریبن به اندازه یک تا دو قاشق غذاخوری میشه و سپس دوباره با افشانه خاک رو کاملن مرطوب کرده و بذرها رو دونه دونه داخل هر شانه روی خاکی که ریختیم قرار میدیم و به اندازه فقط یک میلیمتر روی بذر ها خاک میریزیم و یا میتونیم با یک قطعه چوب بذرها رو به عمق یک میلیمتری از خاک فرو کنیم و روشون رو بپوشونیم . سپس روی شانه تخم مرغ رو با استفاده از یک کیسه نایلونی شفاف میپوشونیم و در جایی که نسبتن گرم باشه قرار میدیم . حتا دمای معمولی اتاق هم کافی هست یعنی 24 درجه . بعد از یکی دو روز جوانه ها سر از خاک در میارن که این بسته به نوع بذر و گیاه داره . برای مثال بذر شاهی یا ترتیزک دو روزه سبز میشه و بذر ریحان سه روزه و بذر جعفری 20 تا 25 روز طول میکشه تا جوانه بزنه ! در این موقع باید روکش نایلونی رو برداریم و جعبه نشاهای خودمون رو در جایی قرار بدیم که نور غیر مستقیم آفتاب بهش میتابه یعنی سایه روشن . مثل نور پشت پنجره ای که پرده کشیده شده . و یا اگر هوای بیرون از منزل مناسب هست , در بیرون از منزل قرارشون بدیم . نشاها به سرعت رشد میکنن و زمانیکه 3 - 4 برگی شدن , به سراغ گلدان یا زمین اصلی میریم .

- اگر در زمین قرار باشه نشاها رو بکاریم . در ابتدا و انتهای زمین چوبی رو در زمین فرو کرده و سپس با نخ میبندیم . این نخ به ما کمک میکنه تا نشاها رو منظم در یک راستا بکاریم . بعد از کاشت نخ و چوبها رو جمع میکنیم . اما برای کشت در گلدان , ابتدا کف گلدان اصلی رو یک لایه شن میریزیم . به این کار زهکشی گفته میشه و باعث میشه ریشه گیاه نپوسه و در آب غرق نشه . سپس تا نیمی از گلدان رو با یک لایه 5 سانتیمتری خاک برگ و یا کمپوست پر میکنیم . در صورت در اختیار داشتن کود دامی پوسیده , یک لایه کود اضافه کرده و سپس خاک اضافه میکنیم در غیر اینصورت تا یک بند انگشت باقی مونده به بالای گلدان خاک میریزیم . در خارج از کشور معمولن کود دامی کم پیدا میشه و میشه از کودهای ارگانیک استفاده کرد مثل کودهایی که با استخوان و خون ماهی ساخته میشن و بصورت پودر هستن و یا از کودهای مایع کامل که موقع استفاده از اونها باید به دستورالعمل روی بطری دقت کرد . عبارت " کامل " به معنی دارا بودن تمام عناصر مورد نیاز برای گیاه هست .
بعد از پر کردن گلدان اصلی از خاک , اقدام به آبیاری میکنیم . طوری آب میدیم که خاک کاملن خیس بشه و باقی آب از ته گلدان خارج بشه . سپس با حفر سوراخ هایی مناسب با طول ریشه نشاهای خودمون , اونها رو با فاصله ای در حدود 5 سانت از هم میکاریم . اگر از گلدان های مستطیل استفاده میکنین , در عرض گلدان دو ردیف نشا و در طول هر 5 سانت یک نشا باید کاشه بشه ! بعد از کاشت , گلدان اصلی رو تا دو – سه روز در سایه روشن قرار میدیم و سپس اونو به مکانی که نور آفتاب میتابه منتقل میکنیم . جوانه ها به سرعت رشد میکنن و در مدت یکماه آماده چیدن میشن . در زمین اصلی هم به همین ترتیب با حفر سوراخ در زمین , نشاها رو میکاریم و آبیاری میکنیم .

- نکته ای که در کاشت سبزیجات ایرانی باید در نظر بگیرین این هست که بعضی از سبزیجات ایرانی چند ساله هستن . یعنی وقتی اونها رو میکارین تا دو – سه سال محصول میدن و نیاز نیست هر سال از راه بذر کشت بشن . این سبزیجات شامل تره ایرانی و شنبلیله و جعفری و نعنا هستن . که البته گیاه نعنا گیاهی دائمی هست و رونده . برای اینکه جلوی رمیدن نعنا رو به همه جای باغچه بگیریم بهتر هست که با استفاده از چوب , دیواره های چوبی از دور محوطه کاشت نعنا ایجاد کنیم تا مانع از خزش و پراکنده شدنش در تمام باغچه بشه . این دیواره های چوبی رو بهتره تا عمق 15 سانتی زمین در خاک فرو کنید !

- نکته بسیار مهم دیگه روش برداشت سبزیجات هست . نباید اونها رو از ریشه بیرون بکشید . البته در سبزیجاتی مثل تربچه و پیازچه , مهم نیست ولی باقی سبزیجات رو با استفاده از قیچی , برگ های اونها رو چیده و جوانه های انتهایی بوته رو باقی میذاریم . گیاه مرتب رشد میکنه و برگ درست میکنه و میتونیم بطور مرتب با چیدن برگ ها از اونها استفاده کنیم . در واقع سبزیجات تا وقتی که هوا گرم هست و اشعه آفتاب گرمه و به اصطلاح جون داره , رشد میکنن و سپس وقتی به پاییز میرسیم رشد اونها کند و متوقف شده و از بین میرن .

- برای گرفتن بذر از سبزیجات هم راه بسیار ساده ای وجود داره . به این ترتیب نیازی نیست که شما مرتب وابسته به خرید بذر و یا وابسته به اقوامتون در ایران باشین تا براتون مرتب بذر بفرستن . کافیه در هر گلدان یکی دو گیاه رو اصلن دست نزنین و اجازه بدین گیاه به جداکثر رشد خودش برسه و گل بده . گل ها بعد از خشک شدن به بذر تبدیل میشن و با تکان دادن اونها بذرها رو میتونین جمع کنید .

بجز سبزی خوردن , میتونین گوجه فرنگی هم کشت کنین مخصوصن گوجه فرنگی گیلاسی . روش کشت اون به همون ترتیبی هست که گفته شد با این فرق که بذر گوجه فرنگی رو از همون میوه گوجه فرنگی میتونین تهیه کنین و کافیه تخم ها گوجه رو روی یک ورق کاغذ ریخته و بذارین خشک بشن و سپس اقدام به کشت در خزانه و سپس انتقال به گلدان یا زمین اصلی بکنین . وقتی بوته گوجه به ارتفاع 50 سانت رسید , نوک اون رو بریده و نمیذاریم بلندتر بشه و این کار باعث میشه بوته بیشتر میوه بده . گوجه فرنگی گیلاسی بطور استثنا تا یک متر هم قد میکشه !!!!!! و همینطور خیار ایرانی که طعم اون و اندازه ش منحصر به فرد هست .

- در مورد بوته‌هائي كه گل و ميوه ميدن مثل خيار ، گل کلم , گوجه فرنگی و كدو و بادمجان و ... بايد با استفاده از روشهاي مختلف اقدام به گرده افشاني مصنوعي کرد و بهترین روش استفاده از قلموی آبرنگ و یا یک پر کوچک هست . قلمو رو به آرومی داخل یکی از گلها بکنید و بعد داخل گل دیگه و به همین ترتیب تمام گلها رو گرده افشانی کنید . مگه اینکه در جایی که زندگی میکنین حشراتی مثل زنبور وجود داشته باشه و شما رو بی نیاز از این کار کنه .

- کود دادن باعث میشه که رشد گیاهان شما خیلی بهتر بشه و محصول پر بارتری برداشت کنین . اگه از کودهای مایع استفاده میکنین , قاعده ش اینطور هست که بعد از هر 5 بار آب یاری یکبار اقدام به کود دهی کنین که البته این روش در مورد گلدان هست و با زمین فرق میکنه و باید طبق دستور روی بطری های کود عمل کرد . از دادن بیش از اندازه کود به گیاهان جدن خودداری کنین چون نه تنها باعث رشد بیشتر نمیشه که گیاه رو میسوزونه و از بین میبره . این قاعده برای کود دامی هم صدق میکنه !!

۱۳ نظر:

ناشناس گفت...

شیوای عزیز بالاخره برگهای بنفشه آفریقایی که گذاشته بودم توی آب ریشه دادند.البته از سه تا برگ فقط دوتاش ریشه داده و الان ریشه هاش خیلی کوچیکه باید صبر کنم تا حسابی بلند بشن بعد بزارم توی خاک؟
اولین باره که خودم یک گیاه را تکثیر میکنم خیلی حس خوبیه واقعا مرسی برای راهنمائیهای خوبت

ناشناس گفت...

سلام دوست عزیز
یه سوال داشتم
آیا می شه سبزی خوردن رو تو حیاط خلوت (که البته آفتاب مستقیم نمی تابه) کاشت؟

No One گفت...

نه عزیز نمیشه ! سبزی خوردن نیاز به آفتاب مستقیم داره !

ناشناس گفت...

salam
kheili ghashng toziih dadiin, man avalin baram bood ke dar moorede sabzi khordan kashatan dashtam matlab mikhondam, va az emrooz mikham bekaram, khod akone khoob beshe, mamnon az tooziihatetoon

ناشناس گفت...

salam

kheili toziihatetoon kameleoo khob bood

khooda kheiret bede

ناشناس گفت...

من از پارسال در باغچه جعفری دارم. به این ترتیب نباید اون بخش رو شخم بزنم. درسته؟ برای تره ایرانی‌ و جعفری تا چند سال نیازی به کشت دوباره بذر جدید نیست؟ - سپاس

No One گفت...

شما باید نگاهی به بوته های سبزیجاتتون بندازین ببینین آیا سبز هستن و هنوز جون دارن یا نه ؟ گاهی ممکنه زمستون خیلی سرد باشه و از بین برن ! اگه دیدین ریشه ها نرم هستن و از بین نرفتن آب و کود بهشون بدین مرتب تا رشد کنن جعفری ها . جعفری و تره ایرانی معمولن دو ساله هستن ..

ناشناس گفت...

سلام
من در كشور كويت زندگي ميكنم واينجا هوا بسيار گرم است ونور خورشيد را در تمام سال داريم
از شما راهنمايي ميخواستم ببينم پروش چه نوع سبزي يا ميوه يا حبوباتي بهتر است البته براي داخل خونه و من هيچ گونه تجربه اي هم در كاشتن ندارم ولي علاقه زيادي به اين كار دارم
خيلي ممنون

No One گفت...

حبوبات رو که صرف نمیکنه توی خونه بکارین . چون باید چقدر حبوبات بکارین تا مثلن یک کاسه لوبیا یا عدس دستتون بیاد و تازه در یک وعده هم خورده بشه ؟ گوجه فرنگی گیاه آفتاب و گرما دوستی هست . خربزه هم همینطور . همه سبزی های ایرانی هم همینطور . اما چون آفتاب در جنوب خیلی تند و شدید هست و گرما تا 50 درجه هم میرسه , بهترین جا پشت پنجره خونه هست یا در سایه روشن . البته چون هوا رطوبی هست , بهتر تحمل میکنن . اگه پرده سفید داشته باشه پنجره و نور رو فیلتر بکنه که عالیه .. شما میتونین چند تا ظرف ماست رو تهش رو سوراخ کنین و کمی خاک بریزین توشون و تخم سبزی جات رو بکارین توی اونها و در قسمت های مختلف خونه قرارشون بدین . مثل سایه مثل بالکن مثل پشت پنجره اتاق . یا اگر حیاط دارین زیر سایه درخت ها .. چون سبزی جات رشد خیلی سریعی دارن , به سرعت هم جواب میگیرین ! فقط اسفناج خوب در نمیاد چون در جاهای گرم خوب رشد نمیکنه ! شاهی یا ترتیزک رشدش از همه سریع تر هست . ریحان هم بعد از اون مقام دوم رو داره . میتونین برای شروع از اینها تست بگیرین . گوجه فرنگی هم رشد خیلی خوب و سریعی داره .. تخم گوجه فرنگی هایی که میخرین برای سالاد یا غذا بریزین رو کاغذ و بذارین خشک بشه . 2 روزه ! بعد بکارین . سریع رشد میکنن ..

No One گفت...

در ضمن میشه به جای فصل تابستان در فصل پاییز و زمستان که هوا خنک تر میشه این کارها رو بکنین . در ایران , در فصل زمستان که از مرکز به شمال ایران سرد میشه , سبزیجات و سیفی جات جنوب ایران رو میارن به نواحی شمالی . یا در اوایل بهار که هنوز فصل کاشت در نیم کره شمالی ایران نرسیده , محصولات حنوب ایران سرازیر میشه به بازار ها مثل تهران ! این میتونه الگوی شما هم باشه ! این گیاهان درسته آفتاب دوست هستن ولی آفتاب مستقیم و تند اونها رو نابود میکنه . اگه باغچه دارین میتونین با پوشش هایی نور رو فیلتر کنین و ضعیف تر کنین . آب دادن مرتب هم کمک میکنه .. به هر حال گوجه فرنگی های خوزستان معروفه ... حتا مرکبات ! پس امکانش هست ..

ناشناس گفت...

ارزو هستم اولین باره نظر میدم از مطلب خوشم اومد میشه سبزیجات را زمستون در گلخونه کاشت با نور مصنوعی؟ چند ساعت نور بدیم؟

Unknown گفت...

salam man yek soal daram man sabzi dar goldan kashtam vali bad az javane zadan sari mioftan dalilash chist? va be che meghdar bayad abyari konam?

No One گفت...

شما چه سبزی ای کاشتین ؟ و بعد هم گلدون سبزی رو کجا نگهداری میکنین ؟ چون آب و هوای سوئد با بقیه جاها متفاوت هست و آفتاب تند و تیزی داره حتا در زمستان و هوای سردی داره در شب حتا بازم در تابستان ! اینا رو بهم بگین تا بهتون بگم ..

بعد هم بهترین کار برای شما که مبتدی هستین اینه که برین فروشگاه کلاوس اولسون و در قسمت لوازم باغبونی , یک کیت مخصوص کاشت بذر داره . مستطیل شکل هست و روش شیشه ای و تلقی و زیر پلاستیکی به رنگ خاکستری . اونو بخرین و بیارین و طبق دستوراتش خاک پر کنین و بذر بکارین .. اگه خواستین میتونم بیام یکی از همون فروشگاهها راهنماییتون کنم .